FORMA VIVENDI AD CLARAM ET SORORES [FormViv]
FORMA ŻYCIA DLA KLARY I SIÓSTR [SpKl]
[«Postquam altissimus Pater celestis per gratiam suam cor meum dignatus est illustrare, ut exemplo et doctrina beatissimi patris nostri Francisci penitentiam facerem, paulo post conversionem ipsius, una cum sororibus meis obedientiam voluntarie sibi promisi. Attendens autem beatus pater quod nullam paupertatem, laborem, tribulationem, vilitatem et contemptum seculi timeremus, immo pro magis deliciis haberemus, pietate motus scripsit nobis formam vivendi in hunc modum]:
[«Po tym, jak najwyższy Ojciec niebieski łaską swoją raczył oświecić moje serce, abym za przykładem i nauką błogosławionego naszego ojca Franciszka czyniła pokutę, krótko po jego nawróceniu razem z moimi siostrami przyrzekłam mu dobrowolnie posłuszeństwo. Błogosławiony Ojciec zaś, troszcząc się o to, abyśmy nie bały się żadnego ubóstwa, pracy, udręczeń, marności i wzgardy ze strony świata, ale, co więcej, abyśmy uważały to [wszystko] bardziej za rozkosze, poruszony miłością, napisał dla nas formę życia na tym świecie]:
(1) Quia divina inspiratione fecistis vos filias et ancillas altissimi summi Regis, Patris celestis, et Spiritui Sancto vos desponsastis, eligendo vivere secundum perfectionem sancti Evangelii, (2) volo et promitto per me et fratres meos semper habere de vobis tamquam de ipsis, curam diligentem et sollicitudinem specialem.
(1) Z tego powodu, że za Boskim natchnieniem uczyniłyście siebie córkami i służebnicami najbardziej wzniosłego Króla, Ojca Niebieskiego, i stałyście się oblubienicami Ducha Świętego, wybierając życie według doskonałości świętej Ewangelii1, (2) chcę i przyrzekam, że ja i moi bracia, będziemy otaczać was staranną opieką i szczególną troską, tak jak samych siebie2.
[Quod dum vixit diligenter implevit, et a fratribus voluit semper implendum (ReCl 6,1–5)].
[Co, póki żył, starannie wypełniał i chciał, aby i bracia zawsze to wypełniali (RegKl 6,1–5)].
1 Frazę „et Spiritui Sancto vos desponsastis” można też przetłumaczyć: „i Ducha Świętego obrałyście za Oblubieńca”.
2 Tłumaczenia „pragnę i przyrzekam osobiście i przez moich braci” (Pisma, Ambrożkiewicz, 223); „chcę i przyrzekam osobiście i przez moich braci” (Pisma, Zespół, 447), grzeszą pewną niepoprawnością, albowiem – z prawnego punktu widzenia – nie można przyrzekać ‘przez kogoś’. Jeśli, załóżmy, ktoś przyrzeka w imieniu kogoś, to tylko pod warunkiem, że inni dali mu do tego prawo lub że on sam takie prawo posiada na mocy samego swego urzędu, pełnionej funkcji itp. W sensie ścisłym, kiedy Franciszek pisał Sposób życia dla Klary, a było to ok. 1213 r., wspólnota Braci, choć rozpoznana i uznana przez Kościół, nie miała jednak osobowości prawnej i dlatego Franciszek – oprócz zwyczajnej obietnicy – nie mógł składać legislacyjnych zobowiązań. Por. treść bulli Quo elongati z dnia 29 września 1230 r., papieża Grzegorza IX, w której orzeka on, że Testament św. Franciszka, od strony prawnej, jest dokumentem nieposiadającym mocy zobowiązującej braci do jego przestrzegania w sumieniu. Zob. także David Flood, „The Politics of ‘Quo elongati’”, Laurentianum, 29 (1988): 199–214.