[CAPUT III] – [Rozdział 3]

De divino officio et ieiunio, et quomodo fratres debeant ire per mundum.

O Boskim Oficjum i o poście, i w jaki sposób bracia powinni iść przez świat.

(1) Clerici faciant divinum officium secundum ordinem sancte Romane Ecclesie excepto psalterio, (2) ex quo habere poterunt breviaria. (3) Laici vero dicant viginti quattuor Pater noster pro matutino, pro laude quinque, pro prima, tertia, sexta, nona, pro qualibet istarum septem, pro vesperis autem duodecim, pro completorio septem; (4) et orent pro defunctis. (5) Et ieiunent a festo Omnium Sanctorum usque ad Nativitatem Domini. (6) Sanctam vero quadragesimam, que incipit ab Epiphania usque ad continuos quadraginta dies, quam Dominus suo sancto ieiunio consecravit (cfr. Mt 4,2), qui voluntarie eam ieiunant benedicti sint a Domino, et qui nolunt non sint astricti. (7) Sed aliam usque ad Resurrectionem Domini ieiunent. (8) Aliis autem temporibus non teneantur nisi sexta feria ieiunare. (9) Tempore vero manifeste necessitatis non teneantur fratres ieiunio corporali. (10) Consulo vero, moneo et exhortor fratres meos in Domino Jesu Christo, ut quando vadunt per mundum, non litigent neque contendant verbis (cfr. 2 Tim 2,14), nec alios iudicent, (11) sed sint mites, pacifici et modesti, mansueti et humiles, honeste loquentes omnibus sicut decet. (12) Et non debeant equitare, nisi manifesta necessitate vel infirmitate cogantur. (13) In quamcumque domum intraverint, primum dicant: Pax huic domui (cfr. Lc 10,5). (14) Et secundum sanctum Evangelium de omnibus cibis, qui apponuntur eis, liceat manducare (cfr. Lc 10,8).

(1) [Bracia] duchowni1 niech odmawiają Oficjum Boskie zgodnie z praktyką świętego Kościoła Rzymskiego z wyjątkiem psałterza2, (2) z którego będą mogli mieć brewiarze3. (3) [Bracia] laicy zaś niech odmawiają dwadzieścia cztery Ojcze nasz za Matutinum, pięć za Laudesy, za Prymę, Tercję, Sekstę i Nonę, po siedem za każdą z nich, dwanaście za Nieszpory, siedem za Kompletę. (4) I niech modlą się za zmarłych. (5) I niech poszczą od uroczystości Wszystkich Świętych do Bożego Narodzenia. (6) Ci, którzy dobrowolnie zachowają święty post wielkopostny, który Pan konsekrował swoim świętym postem, a rozpoczynający się od Epifanii i trwający nieprzerwanie przez czterdzieści dni, niech będą błogosławieni, a którzy nie chcą, nie są [do niego] zobowiązani. (7) Lecz niech zachowują inny [czterdziestodniowy] post do Zmartwychwstania Pana. (8) W pozostałym natomiast czasie są zobowiązani pościć tylko w piątki. (9) [Jednakże] w razie oczywistej konieczności, bracia nie są obowiązani do postu cielesnego. (10) Radzę natomiast, upominam i zachęcam moich braci w Panu Jezusie Chrystusie, aby idąc przez świat, nie kłócili się i unikali współzawodnictwa na słowa (por. 2 Tm 2,14) i nie sądzili innych, (11) lecz niech będą cisi, wprowadzający pokój i skromni, łagodni i pokorni, szlachetnie rozmawiając ze wszystkimi, jak przystoi. (12) I nie powinni jeździć konno, chyba że są zmuszeni oczywistą koniecznością lub chorobą. (13) Do jakiegokolwiek domu wejdą, najpierw niech mówią: Pokój temu domowi (por. Łk 10,5). (14) I, zgodnie ze świętą Ewangelią, mogą spożywać wszystkie potrawy, jakie im podadzą (por. Łk 10,8).

1 Chociaż słowo clerici jest częściej oddawane przez tłumaczy Zespołu (w odróżnieniu od wersji Ambrożkiewicza) przez duchowni, to jednak, w tym właśnie miejscu (podobnie jak w T 18, 29, 38; LZ 41) Zespół również używa (nie wiadomo dlaczego) sformułowania: „klerycy niech odmawiają oficjum” (Pisma, Zespół, 397).

2 „W średniowieczu były w użyciu dwie łacińskie wersje Psałterza. Pierwsza, zwana Psałterzem rzymskim, jest starożytnym tłumaczeniem dokonanym w oparciu o grecką Septuagintę i nieco poprawionym przez św. Hieronima przed 384 r. Drugą wersję przygotował tenże Hieronim ok. 392 r. na podstawie tzw. Hexapli Orygenesa i rozpowszechniła się ona najpierw w Galii – stąd nazwa Psałterz gallikański. W czasach św. Franciszka Psałterz rzymski był używany zasadniczo tylko w Kurii papieskiej. Natomiast Psałterz gallikański był szeroko rozpowszechniony w całym Kościele. Dlatego św. Franciszek, chociaż przyjął dla swego Zakonu liturgiczne ordo Kościoła rzymskiego, by z nim i z papieżem związać cały Zakon, zachował używanie Psałterza gallikańskiego dla ułatwienia braciom odmawiania oficjum. Na temat reformy liturgii rzymskiej w XIII w. i jej rozpowszechnienia przez Braci Mniejszych zob. S.J. Van Dijk, Ursprung und Inhalt der franziskanischen Liturgie des 13 Jahrhunderts, FS 51 (1969), 88–116 i 192–217”, cyt. za Pisma, Ambrożkiewicz, 181, 183, przypis 1.

3 Brewiarz w czasach św. Franciszka był jednotomową przenośną księgą (używaną zwłaszcza przez tych, którzy często podróżowali) do odmawiania modlitwy liturgicznych godzin i sprawowania Mszy.