[Cap. V: De correctione fratrum in offensione]
[Rozdział 5: O poprawianiu braci w stanie urazy]
(1) Ideoque animas vestras et fratrum vestrorum custodite, quia horrendum est incidere in manus Dei viventis (Hebr 10,31). (2) Si quis autem ministrorum alicui fratrum aliquid contra vitam nostram preciperet vel contra animam suam, non teneatur ei obedire, quia illa obedientia non est, in qua delictum vel peccatum committitur. (3) Verumtamen omnes fratres, qui sunt sub ministris et servis, facta ministrorum et servorum considerent rationabiliter et diligenter, (4) et si viderint aliquem illorum carnaliter et non spiritualiter ambulare pro rectitudine vite nostre, post tertiam admonitionem, si non se emendaverit, in capitulo Pentecostes renuntient ministro et servo totius fraternitatis, nulla contradictione impediente. (5) Si vero inter fratres, ubicumque sint, fuerit aliquis frater volens carnaliter et non spiritualiter ambulare, fratres, cum quibus est, moneant eum et instruant et corripiant humiliter et diligenter. (6) Quod si ille post tertiam admonitionem noluerit se emendare, quam citius possunt, mittant eum vel significent suo ministro et servo, qui minister et servus de eo faciat sicut sibi secundum Deum melius videbitur expedire. (7) Et caveant omnes fratres, tam ministri et servi quam alii, quod propter peccatum alterius vel malum exemplum non turbentur vel irascantur, quia diabolus propter delictum unius multos vult corrumpere; (8) sed spiritualiter, sicut melius possunt, adiuvent illum qui peccavit, quia non est sanis opus medicus, sed male habentibus (cfr. Mt 9,12 cum Mc 2,17).
(1) Tak więc strzeżcie dusz swoich i dusz waszych braci, bo straszna to rzecz wpaść w ręce Boga żywego (Hbr 10,31). (2) Gdyby zaś któryś z ministrów przykazał któremukolwiek z braci wykonanie czegoś, co byłoby sprzeczne z naszym sposobem życia lub jego duszy, wówczas nie jest on zobowiązany być mu posłusznym, bo nie ma posłuszeństwa w tym, w czym popełnia się przestępstwo lub grzech. (3) Tym niemniej, wszyscy bracia, którzy podlegają ministrom i sługom, niech rozważają rozumnie1 i uważnie wszystkie ich czyny, (4) a jeśli spostrzegą, że któryś z nich postępuje według ciała, a nie według Ducha, to, ze względu na prawość naszego życia, po trzecim napomnieniu – jeśliby się nie poprawił – niech na kapitule Zielonych Świąt, wbrew jakiemukolwiek sprzeciwowi, doniosą o tym ministrowi i słudze całego braterstwa. (5) Także, jeśli między braćmi – gdziekolwiek by byli – znalazłby się brat pragnący żyć według ciała, a nie według Ducha, to przebywający z nim bracia niech go upomną i pouczą oraz pokornie i troskliwie skarcą. (6) Jeśliby zaś, po trzecim upomnieniu, nie chciał się poprawić, niech – najszybciej jak tylko mogą – odprawią go albo poinformują o nim jego ministra i sługę; ten niech postąpi z nim tak, jak mu się to wyda za lepsze wobec Boga. (7) I niech wszyscy bracia – tak ministrowie i słudzy, jak i pozostali – strzegą się tego, aby burzyć się i wpadać w gniew z powodu grzechu drugiego lub złego przykładu, ponieważ diabeł, przez występek jednego, pragnie zepsuć wielu; (8) ale niech, najlepiej jak tylko mogą, duchowo wspierają tego, kto zgrzeszył, ponieważ nie trzeba lekarza zdrowym lecz chorym (por. Mt 9,12 razem z Mk 2,17).
(9) Similiter omnes fratres non habeant in hoc potestatem vel dominationem maxime inter se. (10) Dicit enim Dominus in Evangelio: Principes gentium dominantur eorum, et qui maiores sunt potestatem exercent in eos (Mt 20,25). Non sic erit inter fratres, (11) sed quicumque voluerit inter eos maior fieri, sit eorum minister et servus. (cfr. Mt 20,26–27), (12) et qui maior est inter eos fiat sicut junior (cfr. Lc 22,26). (13) Nec aliquis frater malum faciat vel malum dicat alteri, (14) immo magis per caritatem spiritus voluntarie serviant et obediant invicem (cfr. Gal 5,13). (15) Et hec est vera et sancta obedientia Domini nostri Jesu Christi. (16) Et omnes fratres, quotiescumque declinaverint a mandatis Domini et extra obedientiam evagaverint, sicut dicit propheta (Ps 118,21), sciant se esse maledictos extra obedientiam, quoadusque steterint in tali peccato scienter. (17) Et quando perseverant in mandatis Domini, que promiserunt per sanctum evangelium et vitam ipsorum, sciant se in vera obedientia stare, et benedicti sint a Domino.
(9) Podobnie, wszyscy bracia niech nie mają w tym [poprawianiu] władzy i panowania, a już najbardziej pomiędzy sobą. (10) W Ewangelii Pan mówi bowiem: Władcy narodów panują nad nimi, a ci, którzy są wielcy, sprawują nad nimi władzę (Mt 20,25). Nie tak będzie pośród braci, (11) lecz, kto z nich chciałby być większy, niech stanie się ich ministrem i sługą (por. Mt 20,26–27),(12) a kto wśród nich jest większy, niech stanie się jako młodszy (por. Łk 22,26). (13) Niech żaden z braci jeden drugiemu nie wyrządza zła ani nie złorzeczy drugiemu; (14) co więcej przez miłość Ducha ochotnie niech sobie służą, będąc sobie wzajemnie posłuszni (por. Ga 5,13)2. (15) I to jest prawdziwe i święte posłuszeństwo Pana naszego Jezusa Chrystusa. (16) I wszyscy bracia, ilekroć tylko odstąpiliby od przykazań Pańskich i włóczyliby się poza posłuszeństwem, niech wiedzą, jak powiada prorok (Ps 118,21), że znajdując się poza posłuszeństwem, tak długo, jak długo świadomie żyć będą w tym grzechu, są przeklęci. (17) A gdy wytrwają w zachowywaniu przykazań Pańskich, jak przyrzekli na świętą Ewangelię i ich sposób życia, niech wiedzą, że pozostają w prawdziwym posłuszeństwie i niech będą błogosławieni przez Pana.
1 Ponieważ w oryginale czytamy: considerent rationabiliter et diligenter, dlatego użyłem tu słowa rozumny, jest to bowiem jedyny przypadek użycia tegoż słowa w Pismach Franciszka. Fakt ten może być argumentem użytym przeciwko tym, którzy twierdzą, że Biedaczyna był typowym improwizatorem i człowiekiem kierującym się bardziej uczuciami niż myśleniem racjonalnym.
2 Jest to – jak się wydaje – Franciszkowa definicja posłuszeństwa: przysłuchiwać się sobie i działać, kierując się tym, co mówi i czyni przez naszą wzajemną miłość Duch Święty.